اجزای اصلی تابلو برق:
- کلیدهای قطع و وصل (Circuit Breakers): این کلیدها برای محافظت از مدارها در برابر جریانهای بیش از حد و اتصال کوتاه استفاده میشوند. در صورت بروز خطا، این کلیدها به صورت خودکار مدار را قطع میکنند.
- رلهها (Relays): رلهها تجهیزات الکترومکانیکی هستند که برای کنترل مدارهای الکتریکی با استفاده از سیگنالهای کمتوان استفاده میشوند.
- فیوزها (Fuses): فیوزها نیز برای محافظت از مدارها در برابر جریانهای اضافی استفاده میشوند، با این تفاوت که در صورت بروز خطا، خود فیوز سوخته و باید تعویض شود.
- شمشهای توزیع (Busbars): شمشهای توزیع برای توزیع جریان برق در تابلو به کار میروند. این شمشها معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم هستند و وظیفه انتقال جریان از منبع به کلیدها و تجهیزات دیگر را دارند.
- ترمینالها (Terminals): ترمینالها نقاط اتصال کابلها و سیمها به تجهیزات داخل تابلو برق هستند.
- کنترلرها و تجهیزات اندازهگیری: این تجهیزات شامل ولتمتر، آمپرمتر، فرکانسمتر و غیره هستند که برای مانیتورینگ و کنترل وضعیت جریان و ولتاژ در تابلو استفاده میشوند.
- سیمها و کابلها: این اجزا برای انتقال جریان برق بین تجهیزات مختلف داخل تابلو و همچنین به و از تابلو به کار میروند.
- ترانسفورماتورها: برای تغییر سطح ولتاژ و جریان در سیستمهای الکتریکی استفاده میشوند.
- نشانگرها و ابزارهای اندازهگیری: مانند ولتمتر، آمپرمتر و فرکانسمتر که برای نظارت بر ولتاژ، جریان و فرکانس برق استفاده میشوند.
- کنترلرها و تایمرها: برای اتوماسیون و زمانبندی عملکرد تجهیزات برقی.
- کابلها و شینهها: برای توزیع و انتقال برق بین اجزای مختلف تابلو.
انواع تابلو برق:
- تابلو برق توزیع (Distribution Board): این نوع تابلو برای توزیع برق به مدارهای مختلف در یک ساختمان یا تأسیسات استفاده میشود. تابلو برق توزیع معمولاً شامل چندین کلید قطع و وصل است که هر کدام به یک مدار خاص متصل هستند.
- تابلو برق اصلی (Main Panel): تابلو برق اصلی برق را از منبع اصلی (مانند شبکه برق یا ژنراتور) دریافت کرده و به تابلوهای توزیع و مدارهای مختلف توزیع میکند.
- تابلو برق کنترل (Control Panel): این تابلوها برای کنترل و مانیتورینگ فرآیندها و تجهیزات مختلف در صنایع استفاده میشوند. آنها میتوانند شامل PLC (کنترلکننده منطقی برنامهپذیر)، رلهها و تجهیزات مانیتورینگ باشند.
- تابلو برق اتوماسیون (Automation Panel): این تابلوها برای اتوماسیون فرآیندهای صنعتی و تجاری به کار میروند و شامل تجهیزات پیشرفتهای مانند PLC، HMI (رابط انسان و ماشین)، سنسورها و محرکها هستند.
- تابلو برق موتور (Motor Control Center, MCC): این نوع تابلو برای کنترل و حفاظت از موتورهای الکتریکی استفاده میشود و شامل استارترهای موتور، رلهها و کلیدهای حفاظتی است.
- تابلوهای فشار ضعیف (LV): برای توزیع و کنترل برق در ولتاژهای پایین (کمتر از 1000 ولت) استفاده میشوند. این تابلوها در ساختمانهای مسکونی، تجاری و صنایع سبک کاربرد دارند.
- تابلوهای فشار متوسط (MV): برای ولتاژهای بین 1 تا 36 کیلوولت استفاده میشوند. این تابلوها در صنایع بزرگ و توزیع برق در مقیاس وسیع کاربرد دارند.
- تابلوهای فشار قوی (HV): برای ولتاژهای بالاتر از 36 کیلوولت استفاده میشوند. این تابلوها در ایستگاههای برق و شبکههای توزیع برق بزرگ استفاده میشوند.
- تابلوهای کنترل و اتوماسیون: شامل تجهیزات کنترل، نظارت و اتوماسیون فرآیندهای صنعتی میباشند. این تابلوها معمولاً شامل PLCها (کنترلرهای منطقی برنامهپذیر) و سیستمهای SCADA میباشند.
- تابلوهای توزیع: برای توزیع برق به مدارهای مختلف در یک ساختمان یا تأسیسات استفاده میشوند.
- تابلوهای موتور کنترل (MCC): برای کنترل و مدیریت موتورهای الکتریکی در تأسیسات صنعتی استفاده میشوند
کاربردهای تابلو برق:
– توزیع برق در ساختمانهای مسکونی، تجاری و صنعتی: تابلو برقها وظیفه توزیع جریان برق به مدارهای مختلف در این ساختمانها را دارند.
– حفاظت از مدارها و تجهیزات: با استفاده از کلیدهای قطع و وصل، فیوزها و رلهها، تابلو برقها مدارها را در برابر جریانهای اضافی و خطاهای الکتریکی محافظت میکنند.
– کنترل و مانیتورینگ فرآیندها: در صنایع، تابلو برقها برای کنترل و مانیتورینگ ماشینآلات و فرآیندهای تولید به کار میروند.
– مدیریت بار و توزیع بهینه: تابلو برقها میتوانند به مدیریت و توزیع بهینه بار الکتریکی کمک کنند تا کارایی سیستم افزایش یابد و از اتلاف انرژی جلوگیری شود.
ساختمانهای مسکونی و تجاری: برای توزیع و مدیریت برق در سیستمهای روشنایی، گرمایش، تهویه و سایر تجهیزات برقی.
– صنایع: برای کنترل و توزیع برق در ماشینآلات صنعتی، خطوط تولید و فرآیندهای اتوماسیون.
– تأسیسات برق: در نیروگاهها، ایستگاههای توزیع و پستهای برق برای مدیریت و توزیع برق در شبکههای بزرگ.
– زیرساختها: در پروژههای زیرساختی مانند مترو، فرودگاهها، بنادر و سایر تأسیسات عمومی.
نکات مهم در طراحی و نصب تابلو برق:
– انتخاب تجهیزات مناسب: باید از تجهیزات مناسب با ظرفیت و ویژگیهای مورد نیاز استفاده شود.
– رعایت استانداردها و مقررات: طراحی و نصب تابلو برق باید مطابق با استانداردها و مقررات محلی و بینالمللی باشد.
– تهویه مناسب: تابلو برق باید به گونهای نصب شود که تهویه مناسبی داشته باشد تا از گرم شدن بیش از حد تجهیزات جلوگیری شود.
– دسترسی آسان: تابلو برق باید در محلی نصب شود که به راحتی قابل دسترسی برای تعمیر و نگهداری باشد.
تابلو برقها نقش بسیار مهمی در ایمنی، کارایی و مدیریت سیستمهای الکتریکی دارند و انتخاب، طراحی و نگهداری مناسب آنها میتواند به بهبود عملکرد و طول عمر تجهیزات الکتریکی کمک کند.
تابلو برق یا تابلو توزیع، یک جعبه یا محفظهای است که تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی را به منظور کنترل، توزیع و حفاظت از سیستمهای برقی در خود جای میدهد. تابلوهای برق نقش مهمی در مدیریت و توزیع ایمن برق در ساختمانها، تأسیسات صنعتی و شبکههای توزیع برق ایفا میکنند. این تابلوها میتوانند به صورت دستی یا خودکار عمل کنند و بسته به نوع کاربرد و نیاز، طراحیهای مختلفی داشته باشند.
تابلوهای برق با توجه به نیازهای خاص هر پروژه میتوانند به صورت سفارشی طراحی و ساخته شوند تا بهترین عملکرد و ایمنی را فراهم کنند.
تابلو برق یک ساختار فلزی یا پلاستیکی است که اجزای مختلف سیستم برقی را در خود جای داده و آنها را محافظت میکند. تابلو برقها در ساختمانها، صنایع، ایستگاههای نیروگاهی، سفینهها، وسایل نقلیه، و سایر مکانهایی که نیاز به توزیع و کنترل برق دارند، استفاده میشوند. این تابلوها میتوانند شامل اجزای مختلفی مانند قطعات سوئیچگیری، رلهها، فیوزها، محافظها، کنترلرها، ترانسها، تجهیزات نمایشگر و کنترلی، و دیگر تجهیزات الکتریکی باشند.
وظایف و کاربردهای تابلو برق:
1- توزیع برق: تابلو برق وظیفه توزیع برق از منبع اصلی (مانند شبکه برق یا ژنراتور) به انواع مختلف بارها و تجهیزات را بر عهده دارد.
2- حفاظت برق: از طریق استفاده از رلهها، فیوزها، محافظها و سیستمهای حفاظتی دیگر، تابلو برق از خطراتی مانند افزایش ولتاژ، جریان بیش از حد، کوتاهزدن و … محافظت میکند.
3- کنترل برق: تابلو برق میتواند برای کنترل و مدیریت عملکرد تجهیزات مختلف الکتریکی نظیر موتورها، پمپها، و سایر دستگاههای الکتریکی استفاده شود.
4- نمایش اطلاعات: برخی از تابلوهای برق دارای نمایشگرهایی هستند که اطلاعاتی مانند ولتاژ، جریان، توان، و وضعیت عملکرد تجهیزات را نشان میدهند.
5- کنترل از راه دور: بعضی از تابلوهای برق دارای سیستمهای کنترل از راه دور هستند که اجازه میدهند تا اپراتورها از دور عملکرد تجهیزات را کنترل و مانیتور کنند.
6- ادغام سیستمهای مختلف: در برخی موارد، تابلو برق میتواند برای ادغام و هماهنگی بین سیستمهای مختلف مانند سیستمهای برقی، مکانیکی، و اتوماسیونی استفاده شود.
7- حفظ امنیت: تابلو برق باید به طور صحیح طراحی و نصب شود تا از نظرات الکتریکی و ایمنی مطابق با استانداردهای مربوط محافظت کند.
تابلو برقها بر اساس نیازها و استفادههای خاص، میتوانند در اندازهها، طراحیها، و ویژگیهای مختلفی تولید شوند.